22 maja 2023 r. zaczęła obowiązywać ustawa o fundacji rodzinnej. Fundacja rodzinna jest nową instytucją w polskim prawie, której istotą jest ułatwienie sukcesji polskich firm rodzinnych oraz zapewnienie ochrony i akumulacji rodzinnego majątku.
Co to jest fundacja rodzinna?
Fundacja rodzinna według ustawy „jest osobą prawną utworzoną w celu gromadzenia mienia, zarządzania nim w interesie beneficjentów oraz spełniania świadczeń na rzecz beneficjentów.”
Założycielem fundacji rodzinnej jest fundator, który wnosi do niej mienie, określone w statucie (np. udziały lub akcje), o wartości nie niższej niż 100 000 zł. Fundator określa w statucie szczegółowy cel fundacji rodzinnej, wyznacza beneficjentów oraz zakres ich uprawnień.
Beneficjentami mogą być: osoby fizyczne, organizacje pozarządowe prowadząca działalność pożytku publicznego, w tym fundacje charytatywne, a także fundator. Gdy beneficjentami są osoby fizyczne, fundacja rodzinna może pokrywać m.in. koszty ich utrzymania lub kształcenia, natomiast gdy beneficjentami są organizacje pozarządowe prowadzące działalność pożytku publicznego, fundacja rodzinna może wspierać ich działalność pożytku publicznego.
Cele fundacji rodzinnej
Podstawowe cele fundacji rodzinnej to:
- zapewnienie ciągłości funkcjonowania firmy na pokolenia;
- zachowanie rodzinnego charakteru firmy;
- ochrona wnoszonego przez fundatora do fundacji majątku;
- dążenie do rozwoju ekonomicznego i finansowego podmiotów gospodarczych, których majątek został wniesiony do fundacji rodzinnej;
- inwestowanie oraz zarządzanie aktywami w celu pomnażania majątku rodzinnego;
- przyznawanie świadczeń beneficjentom w celu zapewnienia im bieżących środków na utrzymanie, a także na finansowanie wydatków szczególnych, takich jak opieka zdrowotna czy edukacja.
Fundacja rodzinna a działalność gospodarcza
Ustawa o fundacji rodzinnej określa katalog czynności, które fundacja rodzina może wykonywać w ramach działalności gospodarczej, czyli tzw. dozwoloną działalność fundacji. Według ustawy może być to działalność gospodarcza tylko w zakresie:
- zbywania mienia, którego jest posiadaczem lub właścicielem, o ile mienie to nie zostało nabyte wyłącznie w celu dalszego zbycia;
- najmu, dzierżawy lub udostępniania mienia do korzystania na innej podstawie;
- przystępowania i uczestnictwa w spółkach handlowych, funduszach inwestycyjnych, spółdzielniach oraz podmiotach o podobnym charakterze mających swoją siedzibę w kraju lub zagranicą;
- nabywania i zbywania papierów wartościowych, instrumentów pochodnych i praw o podobnym charakterze;
- udzielania pożyczek wybranym podmiotom;
- obrotu zagranicznymi środkami płatniczymi należącymi do fundacji rodzinnej w celu dokonywania płatności związanych z działalnością fundacji rodzinnej;
- produkcji przetworzonych w sposób inny niż przemysłowy produktów roślinnych i zwierzęcych, z pewnymi wyjątkami;
- gospodarki leśnej.
Fundacja rodzinna a podatki
Założenie fundacji rodzinnej oraz przekazanie do niej majątku nie jest opodatkowane podatkiem od czynności cywilnoprawnych (PCC) oraz podatkiem dochodowym od osób prawnych (CIT). Jeżeli fundacja rodzinna prowadzi działalność w ramach dozwolonej działalności gospodarczej, to jej dochody są zwolnione z opodatkowania podatkiem CIT. Zwolnione z opodatkowania są również dywidendy i inne zyski kapitałowe otrzymywane przez fundację rodzinną od spółek, w których fundacja jest wspólnikiem.
Fundacja rodzinna jest jednak zobowiązana do zapłaty podatku CIT w momencie spełnienia świadczeń na rzecz beneficjenta fundacji lub fundatora. Podatek w tym przypadku wynosi 15% od wartości spełnionych świadczeń. Opodatkowanie fundacji rodzinnej jest podobne do opodatkowania w ramach tzw. estońskiego CIT-u, gdyż w obu przypadkach opodatkowany nie jest osiągany dochód, tylko jego rozdysponowanie na rzecz beneficjentów lub fundatora.
Natomiast beneficjenci fundacji, którzy otrzymują świadczenia od fundacji rodzinnej, mogą być zwolnieni lub opodatkowani podatkiem dochodowym od osób fizycznych (PIT). Jeżeli świadczenie otrzymuje beneficjent, który jest najbliższą rodziną fundatora (tzw. grupa „0”) lub sam fundator, to takie świadczenia są zwolnione z opodatkowania podatkiem PIT. W innym przypadku świadczenia otrzymane od fundacji rodzinnej są opodatkowane przez beneficjentów w wysokości 10 % lub 15% wartości świadczenia, w zależności od stopnia pokrewieństwa beneficjenta z fundatorem.
Otrzymane z fundacji rodzinnej dochody fundatora i beneficjenta, jako podlegające przepisom o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.
Jak możemy pomóc jako Fundacja IPS?
Jeżeli masz pytania dotyczące fundacji rodzinnej lub planujesz założyć fundację rodzinną napisz wiadomość na maila: k.kadziela@fips.pl
Pomogę Tobie rozwiać wątpliwości dotyczące fundacji rodzinnej oraz przeanalizuję zasadności założenia przez Ciebie fundacji rodzinnej.
