Jednym z największych wyzwań jakiemu prędzej czy później będzie musiała sprostać każda firma rodzinna jest sprawa sukcesji. Tym mianem określamy sposób na kontynuację działalności przedsiębiorstwa w rękach następnego pokolenia. Ma ona na celu zapewnienie przetrwania firmie wraz z jej majątkiem, kontraktami i miejscami pracy i przekazanie jej kolejnemu pokoleniu. Rozwiązaniem dla wielu firm może być sukcesja wg Modelu 5W.
Model 5W
Sukcesja jest procesem trudnym i czasochłonnym – może ona zająć od kilku miesięcy do nawet paru lat. Polega ona na wyznaczeniu następcy i przekazaniu mu wszystkiego, co potrzebne – wiedzy, kompetencji, kontraktów – do prowadzenia firmy.
Dla każdej firmy sukcesja stanowi znaczne wyzwanie. Pewną pomoc dla przedsiębiorstw, które przygotowują się do przeprowadzeniu tego procesu stanowią gotowe schematy postępowania. Pozwalają one na nie wywarzać już otwartych drzwi. Jednym ze sposobów na prawidłowe przeprowadzenie sukcesji jest tzw. model 5W propagowany przez dr Adriannę Lewandowską. Jak sama tłumaczy:
Sukcesja to dynamiczny proces zachodzący między dwiema generacjami, którego celem jest transfer do młodszego pokolenia wiedzy, władzy i własności z zachowaniem indywidualnych dla danego biznesu i rodziny wartości, ważnych dla obu stron procesu, oraz wypracowaną wspólną WIZJĄ przyszłości, która profesjonalizuje działania i przygotowuje organizację na spotkanie z przyszłością.
Transfer międzypokoleniowy
Jak podkreśla Lewandowska, fundamentem, czyli elementem najważniejszym, każdej firmy rodzinnej są jej wartości. To właśnie na nich opiera się przedsiębiorstwo, jego kultura organizacyjna, jak i sama rodzina. Brak dzielenia wspólnych wartości między pokoleniami stanowi poważną przeszkodę dla prawidłowego przeprowadzenia sukcesji. W skrajnych przypadkach może nawet ją uniemożliwiać.
Transfer wartości jest więc kluczowym, ale nie jedynym, który należy przeprowadzić. Prócz tego Lewandowska wspomina także o transferze: wiedzy (kompetencje, doświadczenie), władzy i wizji.
Podobnie jak w przypadku wartości, tak i w przypadku wizji potrzebne jest porozumienie między aktualnym właścicielem i jego następcą. Nie chodzi o to, by te wizje były identyczne, lecz o to by były możliwe do pogodzenia ze sobą, stanowiły pewny kompromis.
Dopiero ostatni etap stanowi przekazanie własności. Warto podkreślić, że sukcesor nie musi nawet firmą osobiście zarządzać. O ile pozwala na to sytuacja finansowa firmy, to może zlecić to zadanie osobie z zewnątrz. Właśnie w taki sposób funkcjonuje znaczna większość, bo aż około 70 proc. firm rodzinnych w krajach zachodu. Zarządzają nimi wyspecjalizowani menedżerowie, a rodzina pozostaje „jedynie” właścicielem.
